ได้ยินแล้วตกใจ! นายสุริยะ จึงรุ่งเรืองกิจ รองนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม (รมว.คค.) มีไอเดียแหวกแนว โดยให้สัมภาษณ์เมื่อเร็วๆ นี้ ว่าได้พิจารณาที่จะจ้าง “สภาวิศวกรรมสถาน” เข้ามาเป็นที่ปรึกษาตรวจสอบกระบวนการก่อสร้างทั้งหมดเพื่อให้เกิดความปลอดภัยสูงสุด คำว่า “สภาวิศวกรรมสถาน” นั้น ท่านคงหมายถึงวิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ (วสท.) และ/หรือ สภาวิศวกร เหตุที่ได้ยินแล้วตกใจก็เพราะว่า
(1) รัฐไม่สามารถจ้าง วสท. และ/หรือ สภาวิศวกรได้ (ระวัง! จะกลายเป็นหน่วยงานรัฐกระทำผิดกฎหมายเสียเอง)
วสท.เป็นสมาคมวิชาชีพมีบทบาทหน้าที่ในการส่งเสริมและพัฒนาวิชาชีพวิศวกรรม ส่วนสภาวิศวกรมีบทบาทหน้าที่ในการกำกับดูแลการทำงานของวิศวกร เช่น ตรวจสอบการปฏิบัติงานของวิศวกรให้เป็นไปตามกฎระเบียบและมาตรฐานที่กำหนด และออกใบอนุญาตให้แก่บุคคลที่ต้องการประกอบวิชาชีพวิศวกรรม เป็นต้น
ทั้ง วสท. และสภาวิศวกรไม่มีใบอนุญาตประกอบวิชาชีพวิศวกรรมควบคุม ประเภทนิติบุคคลที่ออกให้โดยสภาวิศวกร (สภาวิศวกรจะออกใบอนุญาตให้ตัวเองไม่ได้) ทั้งนี้ “งานที่ปรึกษาด้านวิชาชีพวิศวกรรม” เข้าข่ายเป็นงานวิศวกรรมควบคุมตาม “กฎกระทรวงกำหนดสาขาวิชาชีพวิศวกรรมและวิชาชีพวิศวกรรมควบคุม พ.ศ. 2565 ข้อ 5” ท่าน รมว.คค. จึงไม่สามารถจ้าง วสท. และ/หรือ สภาวิศวกร มาทำงานเป็นที่ปรึกษาได้ ยกตัวอย่างให้เห็นภาพชัด หากท่านสามารถจ้างสภาวิศวกรมาทำงานได้ ต่อไปแพทยสภาอาจต้องรักษาผู้ป่วยเอง! หรือ ในการแข่งขันฟุตบอล กรรมการผู้ตัดสิน จะมาร่วมลงแข่งขันเป็นนักฟุตบอลด้วยไม่ได้
อย่างไรก็ตาม ท่านสามารถเชิญหรือแต่งตั้ง วสท. และ/หรือ สภาวิศวกร เป็นคณะกรรมการกำกับดูแลโครงการ หรือตรวจสอบหรือไต่สวนข้อเท็จจริงได้ โดยไม่ต้องจ่ายค่าจ้าง
อนึ่ง การเชิญหรือแต่งตั้ง วสท. และ/หรือ สภาวิศวกร มาเป็นกรรมการดังกล่าว จะต้องคำนึงถึงความเป็นกลาง ไม่มีผลประโยชน์ทับซ้อน กล่าวคือ ทั้ง วสท.และสภาวิศวกรไม่มีวิศวกรทำงานเป็นพนักงานของเขา หากเขาได้รับเชิญ เขาจะต้องหาวิศวกรที่มีคุณสมบัติเหมาะสมกับงาน ซึ่งอาจจะเป็นกรรมการ วสท. หรือกรรมการสภาวิศวกรก็ได้ หากไม่มี เขาอาจจะมองหาบุคลากรภายนอก เช่น อาจารย์ในมหาวิทยาลัย หรือวิศวกรที่ทำงานกับบริษัทที่ปรึกษาหรือบริษัทผู้รับเหมา บุคลากรเหล่านี้อาจสวมหมวกหลายใบ บางคนเป็นทั้งกรรมการ วสท. หรือสภาวิศวกร เป็นอาจารย์ หรือทำงานอยู่ในบริษัทที่ปรึกษาหรือบริษัทผู้รับเหมา บางคนเป็นเจ้าของบริษัทก็มี หาก วสท. และ/หรือ สภาวิศวกร ส่งบุคลากรที่สวมหมวกหลายใบมาช่วยงาน ย่อมขาดความเป็นกลางหรืออาจไม่มุ่งหวังที่จะรักษาผลประโยชน์ของประเทศชาติ แต่กลับรักษาผลประโยชน์ของตนเองได้
(2) ไม่มีความจำเป็นต้องจ้าง วสท. และ/หรือ สภาวิศวกร
เนื่องจากในปัจจุบัน กรณีการก่อสร้างทางด่วนพระราม3-ดาวคะนอง-วงแหวนรอบนอกด้านตะวันตก ซึ่งเป็นโครงการของการทางพิเศษแห่งประเทศไทย (กทพ.) นั้น กทพ.ได้ว่าจ้างบริษัทวิศวกรที่ปรึกษามาบริหารโครงการและควบคุมงานก่อสร้างอยู่แล้ว การคัดเลือกบริษัทวิศวกรที่ปรึกษาเข้ามาทำงานย่อมคำนึงถึงความรู้ ความสามารถ และประสบการณ์ของทั้งวิศวกรและบริษัทอยู่แล้ว ดังนั้น กทพ.จะต้องเข้มงวดกวดขันให้วิศวกรที่ปรึกษาทำงานอย่างเต็มที่ โดยจะต้องควบคุมดูแลการทำงานของผู้รับเหมาตลอดเวลา ตรวจสอบการก่อสร้างว่าเป็นไปตามแบบและขั้นตอนที่วิศวกรที่ปรึกษาได้อนุมัติไปหรือไม่?
ส่วนกรณีการก่อสร้างมอเตอร์เวย์บนถนนพระราม 2 ซึ่งเป็นของกรมทางหลวง (ทล.) นั้น แม้ว่า ทล. ไม่ได้จ้างบริษัทวิศวกรที่ปรึกษาเข้ามาบริหารโครงการและควบคุมงานก็ตาม แต่ ทล.ก็มีวิศวกรที่มีความรู้ ความสามารถ และประสบการณ์ทำหน้าที่นี้อยู่แล้ว หากยังมีข้อบกพร่อง ท่าน รมว.คค. ก็ควรเข้มงวดกวดขันผ่านทางอธิบดี ทล.
ทั้งหมดนี้ ด้วยความหวังดีต่อท่าน รมว.คค. อยากให้การก่อสร้างทางด่วนพระราม3-ดาวคะนอง-วงแหวนรอบนอกด้านตะวันตก และมอเตอร์เวย์บนถนนพระราม 2 แล้วเสร็จสามารถเปิดใช้ได้ภายในปีนี้ตามที่ท่านได้ประกาศไว้ และที่สำคัญที่สุด จะต้องไม่มีอุบัติเหตุร้ายแรงเกิดขึ้นอีก
