“…ท่ามกลางคลื่นลมการเมืองที่เรียกร้องให้ “ฉีก” MOU 43 บันทึกความเข้าใจไทย-กัมพูชา ที่ถูกตราหน้าว่าเป็น “เครื่องพันธนาการ” ไร้ค่า หลังไทยยื่นประท้วงการละเมิดนับ 600 ครั้ง แต่กลับไร้ผล “แก้วสรร อติโพธิ” ผู้ซึ่งเคยเห็นพ้องให้ยกเลิก กลับ “ยูเทิร์น” จุดยืน ชำแหละความสับสนที่สังคมไทยกำลัง “หลงทาง” อย่างหนัก ชี้ชัดว่าปัญหาไม่ได้อยู่ที่ตัว MOU แต่อยู่ที่ “ไพ่” ที่เราไม่เคยเข้าใจ…”
ทีมข่าว “สืบจากข่าว” เจาะลึกท่าทีที่เปลี่ยนไปของ “แก้วสรร อติโพธิ” พบกุญแจสำคัญคือการ “ตาสว่าง” ว่าสังคมไทยกำลังเหมารวม 2 เรื่องที่แตกต่างกันสิ้นเชิงเข้าไว้ด้วยกัน จนนำไปสู่การวินิจฉัยโรคที่ผิดพลาด
1. “ความมั่นคง” หรือ “เขตแดน”? อย่าสับสน
“แก้วสรร” ชี้ว่า การที่เขมรละเมิดอธิปไตย, ปัญหาของเถื่อน, หรือแก๊งสแกมเมอร์ คือ “ปัญหาความมั่นคงชายแดน” ซึ่งเป็นเรื่องหนึ่งที่ต้องใช้กลไกทหารและกระทรวงการต่างประเทศจัดการ การที่เขมร “เบี้ยว” ไม่ทำตามข้อตกลง ไม่ใช่ความล้มเหลวของ MOU 43
แต่ MOU 43 คือ “เรื่องการกำหนดเขตแดน” มันคือ “บันทึกความตั้งใจร่วมกัน” (Memorandum of Intent) เพื่อสร้าง “กระบวนการ” และ “กลไกร่วม” (JBC) ในการปักปันเขตแดนทางบก ซึ่งเป็นคนละส่วนกับปัญหาความมั่นคงรายวัน
2. ตีแสกหน้าข้อหา “ก้างขวางคอ”
ในอดีต “แก้วสรร” ยอมรับว่าเคยคิดว่า MOU นี้คือ “ก้าง” ที่ทำให้ไทยทำอะไรไม่ได้ แต่เมื่อวิเคราะห์สถานการณ์โดยรวมและข้อกฎหมาย พบว่าความคิดนั้น “สับสน”
“สืบจากข่าว” ตั้งคำถามต่อว่า ถ้า MOU ไร้ค่าจริง ทำไมมันถึงยังอยู่?
“แก้วสรร” ชี้ให้เห็น “อาวุธ” ที่ซ่อนอยู่ใน MOU 43 ที่คนส่วนใหญ่ไม่เห็น…
“คราวที่แล้ว (กรณีพิพาท) ที่เรื่องไปถึง UN ทำไมเขาไม่เข้าข้างเขมร? ทำไมเขาบอกให้ไปคุยกันเอง? ก็เพราะ MOU 43 นี่แหละ! มันผูกพันว่าเราจะคุยกัน 2 ฝ่าย คุณอย่าเอาคนอื่นมาเสือก… นี่คือเครื่องมือกันผี ไม่ให้เรื่องไปสู่สากล (ศาลโลก)”
MOU 43 จึงไม่ใช่ “ก้าง” แต่เป็น “เกราะ” ที่บังคับให้ปัญหานี้ต้องจบที่โต๊ะเจรจาทวิภาคีเท่านั้น
3. “กับดักแผนที่ 1:200,000″ เรื่องจริงหรือแค่ความกลัว?
ประเด็นที่กลุ่มคัดค้านโจมตีหนักที่สุด คือการที่ MOU 43 “ยอมรับ” แผนที่ 1:200,000 ที่ฝรั่งเศสทำขึ้นฝ่ายเดียว ซึ่ง “แก้วสรร” สวนกลับอย่างดุเดือดว่า
“มันเป็นแค่หลักฐานหนึ่ง!”
เขาอธิบายว่า กระบวนการ JBC คือการเอาหลักฐาน “ทุกชิ้น” มาวางบนโต๊ะ ทั้งแผนที่ 1:200,000 (ที่ไทยไม่เคยรับรอง), แผนที่ 1:50,000 ที่ไทยทำเอง, บันทึกหลักหมุด 70 กว่าหลัก, รายงานการสำรวจ, และเทคโนโลยีสมัยใหม่ (เช่น LiDAR) เพื่อ “ใช้ทางวิชาชีพ” ตรวจสอบ ไม่ใช่การ “ยอมรับ” แผนที่ฉบับใดฉบับหนึ่งตั้งแต่ต้น
4. ปมร้อน “โมฆะ” หรือแค่ “ตีความผิด”?
ส่วนข้อกล่าวหาที่ว่า MOU 43 “เป็นโมฆะ” เพราะไม่ผ่านรัฐสภาตามกระบวนการทำสนธิสัญญา “แก้วสรร” ชี้ว่านี่คือความเข้าใจผิดขั้นพื้นฐาน
“มันเป็นข้อตกลงทำงานร่วมกัน… ยังไงก็ต้องมี พอ (ทำงาน) ออกมาแล้วเสร็จ… ไอ้ตรงนั้นล่ะ ค่อยไปสภา”
MOU 43 จึงไม่ใช่ “สนธิสัญญา” ที่กระทบเขตแดนทันที แต่เป็นเพียง “ข้อตกลงในกระบวนการ” เมื่อกระบวนการนี้ได้ “แผนที่ฉบับใหม่” ที่ชัดเจนแล้ว “ผลลัพธ์” นั้นต่างหากที่ต้องเข้าสู่กระบวนการของรัฐสภา
5. วิเคราะห์รากเหง้า: ปัญหาคือ “เขมร” ไม่ใช่ “MOU”
“สืบจากข่าว” ตั้งคำถามว่า ถ้า MOU ไม่ใช่ปัญหา แล้วอะไรคือปัญหา?
“แก้วสรร” วิเคราะห์ว่า รากเหง้าที่แท้จริงคือ “เขมร” ที่ถูกปลูกฝังให้เกลียดไทย และมักใช้เรื่องดินแดนเป็นเครื่องมือ “สำออย” กับโลก เมื่อมีความไม่มั่นคงภายใน
เขาถึงกับพยากรณ์ว่า “ระบอบฮุนเซนอยู่ไม่ได้นาน” เพราะเศรษฐกิจกำลังพัง (สแกมเมอร์ถูกปราบ, การลงทุนจีน-เกาหลี-ญี่ปุ่นชะงัก, พืชผลส่งออกไม่ได้)
“เมื่อไหร่เขามีรัฐบาลใหม่… โอกาสที่เขาจะต้องมาคุยกับเรา… ไอ้ตรงนั้นน่ะ เราถือไพ่… MOU 43 คือเครื่องมือที่จะใช้เจรจาในวันนั้น”
การ “ล้ม” MOU 43 ในวันนี้ จึงอาจเท่ากับการ “ทิ้งไพ่” ที่ดีที่สุดในมือเราไปอย่างน่าเสียดาย
6. ชำแหละปม “อนุทิน” พูด “ไทยรุก”
ประเด็นร้อนที่นายกฯ “อนุทิน” พูดลักษณะว่า “ไทยรุกบ้าง เขมรรุกบ้าง” “แก้วสรร” มองว่า แม้เป็นการใช้ถ้อยคำที่ไม่รัดกุม แต่เจตนาที่แท้จริงคือการอธิบายว่า หากมีการใช้เทคโนโลยีใหม่ตีเส้นเขตแดนตามหลักฐานและ “สันปันน้ำ” จริงๆ อาจพบว่าพื้นที่ที่ทั้งสองฝ่ายปักหลักอยู่ “มันไม่ใช่ของเรา” (ตามเส้นใหม่) ซึ่งเป็นเรื่องที่ต้องเจรจาแลกเปลี่ยนกัน ไม่ใช่การยอมรับว่าไทย “รุก” ในปัจจุบัน
คำถามที่คาใจคนไทย การต่อสู้เรื่องเขตแดนครั้งนี้ จึงไม่ใช่แค่การรบบนพื้นที่จริง แต่คือการต่อสู้ใน “เกมการตีความ” และ “ความอดทน” ซึ่งคำถามสุดท้ายที่สังคมไทยต้องตอบ คือ เรากำลังต่อสู้กับ “ศัตรู” ที่ถูกต้องหรือไม่?
#สืบจากข่าว รายงาน
