สงครามน้ำลายระหว่างประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ของสหรัฐฯ กับ ประธานาธิบดีโวโลดีเมียร์ เซเลนสกี ของยูเครน ที่ทำเนียบขาว ในกรุงวอชิงตัน ดีซี ทำให้การลงนามข้อตกลงด้านแร่ธาตุหายากในยูเครน หรือ แรร์เอิร์ธ (Rare Earth) มูลค่า 500,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ พลอยสะดุดไปด้วย
คาดการว่า แร่ธาตุหายากของโลก ประมาณ 5% อยู่ในประเทศยูเครน หนึ่งในนั้นคือแหล่งสำรองแร่กราไฟต์ประมาณ 19 ล้านตัน ซึ่งยูเครนเป็น 1 ใน 5 ประเทศชั้นนำ ในการจัดหาแร่ชนิดนี้ ซึ่งถูกใช้ในการผลิตแบตเตอรี สำหรับยานยนต์ไฟฟ้า
ยูเครนยังเป็นเจ้าของแหล่งลิเทียม จำนวนหนึ่งในสามของยุโรป รวมทั้งยังมีแหล่งแร่หายาก กลุ่มธาตุ 17 ชนิดที่ใช้ในการผลิตอาวุธ กังหันลม อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ และผลิตภัณฑ์อื่น ๆ ที่มีความสำคัญในโลกยุคใหม่
การที่สหรัฐฯ ให้ความสนใจกับข้อตกลงในทรัพยากรแร่ธาตุของยูเครน เนื่องจากต้องการลดการพึ่งพาจีน ซึ่งควบคุมแหล่งแร่หายากไว้กว่า 75% ของโลก ตามข้อมูลของกลุ่มการลงทุนทางธรณีวิทยา ในเดือน ธ.ค. ที่ผ่านมา จีนได้ห้ามการส่งออกแร่หายากบางชนิดไปยังสหรัฐฯ โดยเมื่อปีที่แล้ว จีนได้จำกัดการส่งออกแร่ธาตุไปยังสหรัฐฯ อีกด้วย
จีนอ้างว่าได้ถือครองปริมาณแร่ลิเทียมสำรองของโลกอยู่ 16.5% ขณะที่นักวิเคราะห์กล่าวว่า จีนสกัดแร่ลิเทียม 60% ของลิเทียมที่มีอยู่ทั้งหมดในโลก และมีความสามารถในการผลิตแบตเตอรีลิเทียมไอออน ประมาณ 75% ของโลก
รัฐบาลสหรัฐฯ กังวลว่า จีนจะมีอำนาจควบคุมการจัดหาลิเทียม และแร่ธาตุสำคัญอื่น ๆ ซึ่งจะทำให้สหรัฐฯ เข้าถึงแหล่งแร่เหล่านี้ไม่ได้ เรื่องนี้มีความสำคัญมากขึ้น เพราะความต้องการลิเทียม กำลังเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ตามข้อมูลจากองค์การพลังงานระหว่างประเทศ (IEA) โลกมีความต้องการลิเทียมมากขึ้น 8 เท่าในปี 2040 เมื่อเทียบกับปี 2023
เมื่อเร็วๆนี้ สำนักงานสำรวจทางธรณีวิทยาแห่งประเทศจีน ประกาศการค้นพบแหล่งแร่ธาตุหายากขนาดใหญ่ ในมณฑลยูนนาน ทางตะวันตกเฉียงใต้ของจีน ซึ่งคาดว่ามีทรัพยากร 1.15 ล้านตัน แหล่งแร่ธาตุที่ค้นพบใหม่นี้ ส่วนหนึ่งเป็นแร่ธาตุหายากที่สำคัญ เช่น เพรซีโอดิเมียม นีโอดิเมียม ดิสโพรเซียม และเทอร์เบียม ปริมาณมากกว่า 4.7 แสนตัน เป็นอีกหนึ่งความก้าวหน้าสำคัญในจีน นับตั้งแต่มีการค้นพบแร่ธาตุหายากประเภทนี้ครั้งแรกที่มณฑลเจียงซี ทางตะวันออกของจีน ในปี 1969
นั่นทำให้สมาคมธุรกิจ และบริษัทหลายแห่งในสหรัฐฯ แสดงความวิตกกังวลว่า การจำกัดการลงทุนของสหรัฐฯ ในจีน จะนำไปสู่สถานการณ์สูญเสียตลาดจีน ให้คู่แข่งรายอื่นๆ
