ส่องความจริง “ลุ่มน้ำโขง” มองทะลุ “ป่า” เห็น “ต้นไม้”

ไม่มีใครรู้จักลุ่มน้ำโขงดีเท่ากับคนใน 6 ประเทศคือ ไทย เมียนมา ลาว กัมพูชา เวียดนาม และ จีน (ยูนนาน)  เป็นความจริงที่ไม่อาจปฏิเสธได้

ในภาพยนตร์เรื่อง อาร์มาเก็ดดอน หนึ่งในไฮไลท์สำคัญที่คนทั่วโลกประทับใจคือ คำพูดของ แฮร์รี่ สแตมเปอร์ ที่กล่าวกับทีมงานขุดหลุมดาวหางในอวกาศว่า “พวกเราอยู่ตรงนี้ เห็นสถานการณ์ตรงหน้า และควรตัดสินใจได้ว่าควรทำอย่างไร ทำไมต้องฟังคำสั่งจากคนที่อยู่ไกลจากตรงนี้หลายหมื่นไมล์”

นั่นสิ! พวกเราตัดสินใจร่วมกันได้ ในสถานการณ์ตรงหน้า ทำไมต้องฟังคนที่ไม่อยู่ตรงนี้

เช่นเดียวกับสถานการณ์ลุ่มน้ำโขง หลายครั้งถูกแทรกแซงด้วยกระบวนการจากนอกภูมิภาค ที่ไม่เข้าใจบริบท ข้อตกลง วัฒนธรรม และวิถีชีวิตคนคนในภูมิภาคนี้ จนเกิดความสับสนระหว่างกัน

เป็นเรื่องง่ายที่ประเทศหนึ่ง จะถูกกล่าวหาว่าเอาเปรียบประเทศหนึ่ง หรือกระทำการที่มีผลเชิงลบ ต่อประเทศเพื่อนบ้าน ทั้งที่ความเป็นจริง  อาจไม่เป็นแบบนั้น และทุกสถานการณ์ สามารถเจรจา หาทางออกร่วมกันได้

หลายเหตุการณ์ การต่อต้านกลับกลายเป็นคนนอกพื้นที่ ที่ไม่มีส่วนได้ส่วนเสีย ก็มีให้เห็นอยู่มากมาย

“ลุ่มนำโขง” เหมือน “บ้าน” แค่คนในบ้านไม่หันหน้าคุยกัน ก็แย่แล้ว แต่จะแย่กว่านั้น ถ้าคนในบ้านหันไปปรึกษาคนนอกบ้าน ที่ไม่รู้ตื้นลึกหนาบาง และที่สำคัญหากคนนอกบ้าน หวังดีประสงค์ร้าย เรื่องเล็กก็กลายเป็นเรื่องใหญ่

จุดเด่นของคน 6 ประเทศลุ่มน้ำโขงคือ มีวิถีชีวิต วัฒนธรรม คล้ายคลึงกัน มีความเป็นพี่เป็นน้อง มุ่งหมายความสงบเป็นที่ตั้ง ภูมิภาคนี้จึงอยู่กันอย่างมีความสุข มาจนถึงทุกวันนี้

บนสองฟากฝั่งแม่น้ำโขง ทุกประเทศล้วนมีอำนาจบริหารจัดการได้ ในขอบข่ายสิทธิของตัวเอง  แต่หากสิทธินั้น มีผลกระทบต่อประเทศอื่น ก็ต้องเปิดเวทีเจรจาหาทางออกร่วมกัน ซึ่ง 6 ประเทศลุ่มน้ำโขง มีเวทีเจรจาเรื่องเหล่านี้ มาอย่างต่อเนื่อง

อย่างไรก็ตาม มีหลายเรื่องราว ถูกนำเสนอ วิพากษ์ วิจารณ์ แบบปราศจากข้อเท็จจริง หรือมีข้อมูลเพียงบาสงส่วน  จนทำให้เกิดความไขว้เขว ไม่ไว้วางใจกันและกัน

หลายเหตุการณ์เกิดความสับสน เพราะถูกสร้างภาพกว้าง ให้เห็นแค่ “ป่า” จนลืมไปว่า ความจริงของป่าคือ “ต้นไม้”