- เผยมหาวิทยาลัยที่ห้ามนักศึกษามุสลิมแต่งกายตามหลักศาสนาในการฝึกงาน ยอมแก้ระเบียบตามที่ กสม. เสนอแนะแล้ว
นายวสันต์ ภัยหลีกลี้ กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ เปิดเผยผลการติดตามการดำเนินการตามข้อเสนอแนะของ กสม. อันเป็นเรื่องสืบเนื่องจากกรณีที่มีผู้ร้องซึ่งนับถือศาสนาอิสลามและเป็นนักศึกษาคณะพยาบาลศาสตร์ สาขาวิชาการพยาบาล มหาวิทยาลัยเอกชนแห่งหนึ่ง ได้ร้องเรียนต่อ กสม. เมื่อปี 2564 ว่า ในการศึกษาตามหลักสูตร มหาวิทยาลัยกำหนดให้ต้องลงพื้นที่ฝึกงานในโรงพยาบาลและชุมชน แต่ต้องแต่งกายตามข้อกำหนดของมหาวิทยาลัยที่กำหนดให้แต่งกายด้วยเครื่องแบบแขนสั้นและห้ามมิให้นักศึกษาที่นับถือศาสนาอิสลามแต่งกายด้วยชุดฮิญาบ ซึ่งผู้ร้องเห็นว่าข้อกำหนดดังกล่าวมีลักษณะเป็นการจำกัดเสรีภาพในการปฏิบัติตามหลักศาสนา โดย กสม. ได้พิจารณาตรวจสอบเรื่องดังกล่าวและมีมติเมื่อเดือน พฤศจิกายน 2564 ว่า การที่มหาวิทยาลัยดังกล่าวไม่อนุญาตให้นักศึกษาที่นับถือศาสนาอิสลามแต่งกายตามหลักศาสนา ถือเป็นการกระทำอันเป็นการละเมิดสิทธิมนุษยชน และมีข้อเสนอแนะไปยังมหาวิทยาลัยโดยให้กำหนดระเบียบหลักเกณฑ์เกี่ยวกับการแต่งกายของคณะพยาบาลศาสตร์ สาขาวิชาการพยาบาลให้สามารถแต่งกายตามหลักศาสนาได้ในขณะลงพื้นที่ฝึกงานในชุมชนและโรงพยาบาล โดยอาจกำหนดลักษณะเฉพาะเพิ่มเติมเพื่อความปลอดภัยของผู้ป่วย ทั้งนี้ เท่าที่ไม่ขัดหรือแย้งตามหลักที่ศาสนากำหนด นอกจากนี้ ให้กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม กำหนดระเบียบหลักเกณฑ์กลางเกี่ยวกับข้อบังคับในการแต่งกายของนักศึกษาตามหลักศาสนาในคณะต่าง ๆ ที่จำเป็นต้องมีการฝึกงานนอกสถานที่ และแจ้งเวียนไปยังมหาวิทยาลัยที่อยู่ในกำกับดูแลให้ยึดถือปฏิบัติตามโดยเคร่งครัด พร้อมกำชับให้มหาวิทยาลัยที่อยู่ในสังกัดทุกแห่งเปิดเผยข้อมูลระเบียบต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับนักศึกษา เพื่อให้นักศึกษาได้มีโอกาสศึกษาระเบียบและข้อบังคับต่าง ๆ ก่อนเข้าศึกษาในสถานศึกษาด้วย
ในการประชุมคณะทำงานติดตามการดำเนินการของหน่วยงานที่เกี่ยวข้องตามมาตรการหรือข้อเสนอแนะของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ เมื่อวันที่ 23 ธันวาคม 2565 ที่ประชุมได้รับทราบและพิจารณาผลการติดตามการดำเนินงานตามข้อเสนอแนะดังกล่าว สรุปว่า (1) มหาวิทยาลัยดังกล่าวได้มีมติอนุมัติการปรับปรุงข้อกำหนดมหาวิทยาลัย หมวดเครื่องแบบนิสิตหรือการแต่งกายในคราวประชุมเมื่อวันที่ 28 กันยายน 2565 เพื่อให้เป็นหลักเกณฑ์สำหรับทุกคณะวิชาในเรื่องเครื่องแบบนิสิตหรือเครื่องแต่งกายนิสิต โดยได้มีการเพิ่มเติมข้อกำหนดว่า “กรณีนิสิตที่นับถือศาสนาอิสลาม นิสิตสามารถสวมเครื่องแบบนิสิตตามหลักศาสนาได้ อนึ่ง กรณีการขึ้นฝึกภาคปฏิบัติ/ภาคสนาม ให้นิสิตสวมเครื่องแบบนิสิต โดยสวมผ้าคลุมศีรษะสีขาวและสีอื่นได้ตามหลักศาสนา แต่ทั้งนี้ต้องคำนึงถึงหลักการป้องกันการแพร่กระจายของเชื้อโรค และความปลอดภัยของผู้ป่วยเป็นสำคัญ”
(2) สำนักงานปลัดกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม ได้แจ้งให้มหาวิทยาลัยทราบผลการตรวจสอบข้อเท็จจริงของ กสม. และได้ขอให้มหาวิทยาลัยดำเนินการเกี่ยวกับการออกระเบียบและข้อบังคับการแต่งกายของนักศึกษาที่นับถือศาสนาอิสลามให้เป็นไปตามหลักศาสนาและไม่เป็นการละเมิดสิทธิมนุษยชนแล้ว นอกจากนี้ ยังได้มีหนังสือขอความร่วมมือไปยังสถาบันอุดมศึกษาในสังกัดหรือในกำกับของรัฐ และสถาบันอุดมศึกษาเอกชนทุกแห่งที่อยู่ในสังกัดของกระทรวงการอุดมศึกษาฯ ให้เปิดเผยข้อมูลระเบียบและข้อบังคับต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับนักศึกษาเพื่อให้นักศึกษามีโอกาสได้ศึกษาระเบียบ/ข้อบังคับต่าง ๆ ก่อนเข้าศึกษาด้วย
จากผลการดำเนินการข้างต้น คณะทำงานฯ พิจารณาแล้วเห็นว่า มหาวิทยาลัยได้ดำเนินการตามข้อเสนอแนะของ กสม. แล้วทั้งหมด จึงเห็นควรยุติการติดตาม ส่วนการดำเนินการของกระทรวงการอุดมศึกษาฯ เห็นว่า กระทรวงควรกำหนดระเบียบอันเป็นหลักเกณฑ์กลางเกี่ยวกับข้อบังคับในการแต่งกายของนักศึกษาตามหลักศาสนา และแจ้งเวียนไปยังมหาวิทยาลัยที่อยู่ในกำกับดูแลให้ยึดถือปฏิบัติตามโดยเคร่งครัดด้วย
สำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ
29 ธันวาคม 2565
