นาย ฉวน เหิงเต้า ชาวจีนวัย 59 ปี ทำงานเป็นนักวิจัยอาวุโสที่สถาบันวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีอุตสาหกรรมขั้นสูงแห่งชาติของญี่ปุ่น (เอไอเอสที) อยู่ดี ๆ ก็ถูกตำรวจกรุงโตเกียวจับกุมตัวเมื่อวันที่ 15 มิ.ย. ที่ผ่านมา เขาตกเป็นผู้ต้องสงสัย ลอบส่งข้อมูลวิจัยของสถาบันไปให้บริษัทแห่งหนึ่งในจีน
นายฉวนถูกกล่าวหาใช้บัญชีอีเมล์ของเขาที่เอไอเอสทีส่งข้อมูลเมื่อเดือนเม.ย. ปี 2561 เกี่ยวกับเทคโนโลยี การสังเคราะห์สารประกอบฟลูออรีน สารประกอบชนิดนี้นำมาใช้ในการผลิตก๊าซฉนวนสำหรับอุปกรณ์ไฟฟ้าขั้นสูง เช่น หม้อแปลงไฟฟ้า
ญี่ปุ่นถือว่าการกระทำดังกล่าวเป็นการละเมิดพระราชบัญญัติการป้องกันการแข่งขันที่ไม่เป็นธรรม คดีถูกส่งไปให้อัยการพิจารณายื่นฟ้องในวันต่อมา นายฉวนได้ปฏิเสธข้อกล่าวหาแพร่งพรายข้อมูลลับด้านเทคโนโลยีอุตสาหกรรมของญี่ปุ่น เขายืนยันว่า เนื้อหาในอีเมล์ไม่มีอะไรที่เป็นความลับด้านการค้าเลยสักนิด
งานเข้านักวิจัยเลือดมังกรชนิดไม่ทันตั้งตัวอาจเป็นเรื่องของซามูไรทวงแค้น เพราะเกิดขึ้นคล้อยหลังผู้บริหารระดับสูงของแอสเทลลัสฟาร์มาบริษัทผู้ผลิตยาญี่ปุ่นถูกตำรวจจีนจับในข้อหาจารกรรมเมื่อต้นเดือนมี.ค. ชายญี่ปุ่นในช่วงวัย 50 ปีผู้นี้ทำงานประจำสาขาในจีนมานานกว่า 20 ปี
ระหว่างเยือนกรุงปักกิ่ง 2 วันเมื่อต้นเดือนเม.ย. นายโยชิมาสะ ฮายาชิ รมว.กระทรวงการต่างประเทศแดนเหล้าสาเกพูดไม่อ้อมค้อมกับนายฉิน กัง รมว.กระทรวงการต่างประเทศแดนมังกรว่า รัฐบาลญี่ปุ่นรู้สึกกังวลอย่างยิ่งที่พลเมืองถูกกักขัง และขอให้จีนปล่อยตัว แต่นายฉินตอบว่า คดีนี้ต้องว่าไปตามกฎหมาย
นาย อู๋ เจียงเหา เอกอัครราชทูตจีนประจำกรุงโตเกียวแถลงในเวลาต่อมาว่า คดีดังกล่าวมิใช่การจับผู้บริสุทธิ์ เพราะมีหลักฐานแน่นหนาว่า ผู้ต้องสงสัยมีส่วนร่วมในการจารกรรมและกระทำบางสิ่งบางอย่างที่ “ทำลายอธิปไตยของจีน”
ขณะนี้สถานทูตจีนกำลังเร่งดำเนินการช่วยเหลือนายฉวนอย่างเต็มที่ ในแถลงการณ์ของสถานทูตไม่มีการร้องขอให้ปล่อยตัว แต่เรียกร้องญี่ปุ่นให้หลักประกันสิทธิและผลประโยชน์ของพลเมืองจีนอย่างถูกต้องตามกฎหมาย โดยหวังว่า ญี่ปุ่นจะยึดมั่นต่อหลักการของระบบเศรษฐกิจแบบตลาด และการแข่งขันอย่างเป็นธรรมเพื่อสร้างสภาพแวดล้อม ที่เอื้อต่อการแลกเปลี่ยนและความร่วมมือด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีระหว่างกัน
นายฉวนเคยสอนหนังสือที่สถาบันเทคโนโลยีปักกิ่ง ซึ่งเชื่อกันว่ามีความเชื่อมโยงกับกองทัพจีน ขณะนี้กรมตำรวจนครบาลโตเกียวกำลังสอบสวนว่า เขาได้รับรางวัลตอบแทนใด ๆ จากบริษัทจีนรายนี้หรือไม่ และเอไอเอสทีมีการบริหารจัดการข้อมูลอย่างไร โดยนายฉวนมีบทบาทสำคัญในทีมวิจัยและได้รับสิทธิพิเศษในการจัดการข้อมูลของสถาบันได้
คดีสองจารชนนี้จะจบสวยหรือไม่ต้องติดตามต่อไป แต่เมื่อปี 2562 จีนเคยจับกุมอาจารย์ชาวญี่ปุ่น ซึ่งเชี่ยวชาญด้านประวัติศาสตร์จีนสมัยใหม่ ฐานต้องสงสัยเป็นสายลับ แต่อีก 2 เดือนต่อมาก็ปล่อยตัว
จากรายงานของสำนักข่าวเกียวโด จีนเคยจับกุมชาวญี่ปุ่นด้วยข้อหาจารกรรมไม่ต่ำกว่า 17 คน นับตั้งแต่ปี 2558
ความสัมพันธ์ระหว่างชาติทั้งสองตึงเครียดมายาวนานจากข้อพิพาทหมู่เกาะในทะเลจีนตะวันออก ประวัติศาสตร์สมัยสงคราม และประเด็นเกาะไต้หวัน แม้มีการจัดการประชุมด้านความมั่นคงระหว่างกันเป็นครั้งแรกในรอบ 4 ปีเมื่อเดือนก.พ. ที่ผ่านมา แต่ก็ไม่มีอะไรดีขึ้น โดยระหว่างการประชุมญี่ปุ่นวิจารณ์ความสัมพันธ์ระหว่างจีนกับรัสเซีย และกล่าวหาจีนใช้บอลลูนสอดแนม ด้านจีนก็แสดงความกังวลที่ญี่ปุ่นเสริมสร้างแสนยานุภาพทางทหาร
ที่มา : เซาท์ไชน่ามอร์นิงโพสต์ / เดอะเจแปนไทมส์ / บีบีซี
