คัมภีร์ใบลานนับเป็นทรัพยากรทางวัฒนธรรมที่ได้รับการสืบทอดร่วมกัน โดยจีนและหลายประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และเอเชียใต้ โดยมีคัมภีร์ใบลานจารึกภาษาบาลี บันทึกวัฒนธรรมพุทธศาสนานิกายเถรวาท และเอกสารลายมือที่บันทึกวัฒนธรรมดั้งเดิมของชาวไทเป็นสื่อกลางหลัก แต่การเปลี่ยนแปของยุคสมัย ทำให้การสืบทอดวัฒนธรรมอันล้ำค่านี้ ต้องเผชิญกับความท้าทาย และทำให้ภารกิจด้านการอนุรักษ์เร่งด่วนมากยิ่งขึ้น
สำนักข่าวซินหัว รายงานว่า ไม่นานนี้ มีการจัดฝึกอบรมเชิงปฏิบัติด้านการบูรณะคัมภีร์ใบลาน รุ่นที่สอง ณ หอสมุดประจำแคว้นปกครองตนเองสิบสองปันนา กลุ่มชาติพันธุ์ไท มณฑลอวิ๋นหนาน (ยูนนาน) ทางตะวันตกเฉียงใต้ของจีน ซึ่งได้รับความสนใจจากผู้เชี่ยวชาญ นักวิชาการ และช่างเทคนิคด้านการบูรณะจากไทย จีน และลาว รวมทั้งสิ้น 47 คน นับเป็นการส่งเสริมความร่วมมือเชิงลึกด้านการอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรมระหว่างจีนกับประเทศใกล้เคียง
การฝึกอบรมครั้งนี้ ใช้รูปแบบการสอนเชิงทฤษฎี ควบคู่กับการปฏิบัติจริง ผู้เข้ารับการฝึกอบรมจะได้ศึกษาข้อมูลสำคัญอย่างเป็นระบบ อาทิ ประวัติความเป็นมาของคัมภีร์ใบลาน วิธีจำแนกร่องรอยความเสียหาย และข้อกำหนดทางเทคนิคในการบูรณะ นอกจากนี้ยังมุ่งเน้นการฝึกปฏิบัติขั้นตอนต่างๆ เช่น การทำความสะอาดและขจัดคราบสกปรก การซ่อมแซมรู และการเสริมความแข็งแรงบริเวณที่แตกร้าว จนสามารถบูรณะคัมภีร์ใบลานรวม 4 เล่ม จำนวน 50 ใบ รวม 100 หน้า เอกสารที่ได้รับการบูรณะมีทั้งคัมภีร์พุทธศาสนา และนิทานพื้นบ้านของชาวไท เกิดเป็นกรณีศึกษาด้านการบูรณะที่สามารถตรวจสอบย้อนกลับได้
สุคนธ์ทิพย์ จันทะลุน บรรณารักษ์ประจำหอสมุดแห่งชาติจังหวัดเชียงใหม่ของไทย กล่าวว่า การฝึกอบรมครั้งนี้ทำให้ตนได้รับเทคนิคและแนวคิดเชิงนวัตกรรมในการบูรณะคัมภีร์ใบลาน ซึ่งหลายกระบวนการสามารถไปประยุกต์ใช้ได้จริง ตนจะนำองค์ความรู้ที่ได้ไปประยุกต์ใช้ในการอนุรักษ์คัมภีร์ใบลานในไทย และหวังว่าในอนาคตจะได้เสริมสร้างความร่วมมืออย่างใกล้ชิดกับจีนและประเทศอื่นๆ เพื่อร่วมกันพัฒนากลไกการอนุรักษ์และสืบทอดคัมภีร์ใบลานอย่างยั่งยืนในระยะยาว
ภูคำ ทองพาณิต ผู้อำนวยการฝ่ายจัดหาและบรรณาธิการของหอสมุดแห่งชาติลาว กล่าวว่า การอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรมจำเป็นต้องอาศัยความร่วมมือจากประชาคมนานาชาติ ทุกฝ่ายควรทำงานร่วมกันเพื่อส่งเสริมการอนุรักษ์คัมภีร์ใบลาน เพื่อให้มรดกอันทรงคุณค่านี้ได้รับการสืบทอดต่อไปอย่างยั่งยืนจากรุ่นสู่รุ่น
ระหว่างการฝึกอบรม ยังมีการจัดกิจกรรมแลกเปลี่ยนคัมภีร์ใบลานและนิทรรศการแสดงผลงานการบูรณะที่เสร็จสิ้นแล้ว สะท้อนให้เห็นถึงคุณค่าอันโดดเด่นของวัฒนธรรมคัมภีร์ใบลานและเทคนิคการฟื้นฟูอันประณีต
การฝึกอบรมนี้ไม่เพียงแต่ช่วยพัฒนาทักษะทางวิชาชีพของผู้เข้าร่วมอย่างเป็นรูปธรรม แต่ยังส่งเสริมการจัดทำ “ข้อกำหนดทางเทคนิคและคุณภาพในการบูรณะคัมภีร์ใบลาน” ซึ่งเป็นการวางรากฐานเชิงปฏิบัติสำหรับการพัฒนามาตรฐานในภาคส่วนนี้ต่อไป
ขอบคุณข้อมูลและภาพประกอบจากซินหัว
