ปัจจัยสำคัญที่ทำให้มีผู้ใช้รถไฟฟ้าน้อยก็คือค่าโดยสารแพง ถ้าจ่ายค่าโดยสารรถไฟฟ้า 50 บาท นั่งรถไฟฟ้าได้ทุกสาย กี่เที่ยวก็ได้ภายใน 1วัน คุณจะใช้รถไฟฟ้ามั้ย ?
1. ใช้เงินลงทุนมาก แต่มีผู้โดยสารน้อย
ถึงวันนี้กรุงเทพฯ และปริมณฑลของเรามีรถไฟฟ้าใช้แล้ว 210 กม. ประกอบด้วย 6 สาย ได้แก่สายสีเขียว สีน้ำเงิน สีม่วง สีแดง แอร์พอร์ตลิงก์ และสีทอง ใช้เงินลงทุนทั้งของรัฐและเอกชนประมาณ 5.3 แสนล้านบาท และยังมีสายที่ใกล้เปิดให้บริการ และสายที่กำลังก่อสร้างใช้เงินลงทุนประมาณ 4.7 แสนล้าน รวมเป็นเงินลงทุนทั้งหมดประมาณ 1 ล้านล้านบาท
แต่มีผู้โดยสารรถไฟฟ้ารวมทุกสายเพียงประมาณ 1.2 ล้านเที่ยวต่อวัน หรือประมาณ 6 แสนคนต่อวัน ซึ่งถือว่าน้อยมาก ดังจะเห็นได้ว่ารถไฟฟ้าหลายสายมีผู้โดยสารโหรงเหรง ไม่คุ้มค่ากับการลงทุน เหตุที่มีผู้โดยสารน้อยก็เพราะค่าโดยสารแพงเมื่อเปรียบเทียบกับรายได้ ผู้โดยสารบางคนต้องเสียค่าโดยสารรถไฟฟ้าวันละกว่า 100 บาท
เพื่อทำให้คนกรุงเทพฯ และปริมณฑลสามารถใช้รถไฟฟ้าได้มากขึ้นให้คุ้มค่ากับเงินลงทุน และเพื่อช่วยให้ผู้โดยสารประหยัดค่าเดินทาง ผมขอเสนอให้ผู้เกี่ยวข้องพิจารณาใช้นโยบาย “ค่าโดยสารรถไฟฟ้า 50 บาท ทั้งวัน ทุกสาย ไม่อั้น” นั่นหมายความว่า ผู้โดยสารจ่ายเพียง 50 บาท จะขึ้นลงรถไฟฟ้าสายไหน สีไหน กี่เที่ยวก็ได้ภายใน 1 วัน ถ้าใช้รถไฟฟ้า 2 เที่ยวต่อวัน ค่าโดยสารเฉลี่ยต่อเที่ยว 25 บาท ถ้าใช้รถไฟฟ้า 4 เที่ยวต่อวัน ค่าโดยสารเฉลี่ยต่อเที่ยวเหลือเพียง 12.50 บาท เท่านั้น
2. แนวทางการดำเนินงาน
(1) เจรจากับผู้เดินรถไฟฟ้าทุกรายให้ยอมรับอัตราค่าโดยสารนี้ โดยรัฐจะชดเชยส่วนต่างรายได้จากค่าโดยสารให้ จากการประเมินพบว่ารัฐจะต้องชดเชยส่วนต่างในปีแรกที่ใช้อัตราค่าโดยสารนี้ประมาณ 7,500 ล้านบาท เงินชดเชยนี้จะลดลงเมื่อมีผู้โดยสารใช้รถไฟฟ้าเพิ่มขึ้น
(2) ผู้โดยสารรถไฟฟ้าสามารถเลือกซื้อตั๋วที่เหมาะสมกับตน หากเห็นว่าตั๋ว 50 บาท ทั้งวัน ถูกกว่าก็ซื้อตั๋วนี้ หากเห็นว่าตั๋วเที่ยวเดียวถูกกว่าก็ซื้อตั๋วเที่ยวเดียว
3. ประโยชน์ที่ได้รับจากนโยบาย “ค่าโดยสารรถไฟฟ้า 50 บาท ทั้งวัน ทุกสาย ไม่อั้น”
(1) ทำให้ใช้รถไฟฟ้าได้คุ้มค่ากับเงินลงทุน
(2) ช่วยประหยัดเวลาเดินทาง ลดการใช้พลังงานเชื้อเพลิง และลดมลพิษโดยเฉพาะ PM 2.5 ซึ่งคิดเป็นมูลค่าทางเศรษฐกิจได้มากกว่าเงินที่รัฐจะต้องชดเชยให้ผู้เดินรถไฟฟ้าอย่างแน่นอน
(3) ทำให้สุขภาพกาย และสุขภาพใจของคนกรุงเทพฯ และปริมณฑลดีขึ้น ลดค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาล อันเป็นผลมาจากใช้เวลาการเดินทางน้อยลง มีเวลาพักผ่อนมากขึ้น และสภาพอากาศดีขึ้น
4. สรุป
“ค่าโดยสารรถไฟฟ้า 50 บาท ทั้งวัน ทุกสาย ไม่อั้น” เป็นนโยบายที่เกิดประโยชน์ต่อผู้โดยสารและประเทศชาติโดยส่วนรวม สามารถทำได้แน่ ไม่ขายฝัน ถ้าผู้เกี่ยวข้องทุกฝ่ายร่วมมือกันอย่างจริงจัง
