ปัญหาทะเลจีนใต้ เป็นหนึ่งในบริเวณที่มีข้อพิพาทเรื่องกรรมสิทธิ์มาอย่างต่อเนื่อง เปิดโอกาสให้สหรัฐฯ แม้จะไม่เกี่ยวข้องกับกรรมสิทธิ์ในทะเลจีนใต้ แต่ได้ยกเอาการพิทักษ์เสรีภาพการเดินเรือในเขตน่านน้ำสากล มาเป็นข้ออ้างในการส่งเรือรบเข้ามาปฏิบัติการณ์ เพื่อคานอำนาจการอ้างกรรมสิทธิ์ของจีน กลายเป็นที่แข่งขันทางอิทธิพลระหว่างสองชาติมหาอำนาจของโลก และเวียดนามคือหนึ่งในประเทศที่มีพื้นที่รอยต่อในทะเลกับจีน
อย่างไรก็ตาม การเดินทางเยือนเวียดนามของ ประธานาธิบดีสี จิ้นผิง เมื่อเดือนธันวาคม 2023 ทั้งสองประเทศ ได้บรรลุข้อตกลงที่จะก้าวไปสู่การสร้างชุมชนที่มีอนาคตร่วมกัน โดยผู้นำจีนกล่าวว่า “จีนและเวียดนามควรเปลี่ยนความท้าทายที่เกิดจากปัญหาทางทะเล ให้กลายเป็นโอกาสของความร่วมมือทวิภาคี” ขณะทีผู้นำเวียดนาม ก็สนับสนุนให้ทั้งสองประเทศ เคารพซึ่งกันและกัน ระงับข้อพิพาทด้วยมาตรการสันติ ตามแนวทางของกฎหมายระหว่างประเทศ
ล่าสุด เช้าวันที่ 13 ตุลาคม 2024 ณ ทำเนียบประธานประเทศ นายกรัฐมนตรี ฝ่ามมิงชิ้ง ได้ให้การต้อนรับ นายกรัฐมนตรีจีน หลี่เฉียง ตามแบบรัฐพิธีสำหรับผู้นำรัฐบาลต่างประเทศ ที่มาเยือนเวียดนาม นับเป็นครั้งแรกการเยือนเวียดนามอย่างเป็นทางการ ของนายกรัฐมนตรีจีน หลี่เฉียง และเป็นการเยือนเวียดนามครั้งแรกของนายกรัฐมนตรีจีน ในรอบ 11 ปี
หลีเฉียงยืนยันว่า จีนให้ความสำคัญในการพัฒนาความสัมพันธ์กับเวียดนาม เพื่อส่งเสริมมิตรภาพที่มีมาช้านาน สร้างสรรค์ประชาคมที่มีอนาคตร่วมกันอย่างจริงจัง นำผลประโยชน์ที่เป็นรูปธรรมให้แก่ประชาชนทั้งสองประเทศ เพื่อมีส่วนร่วมต่อสันติภาพ เสถียรภาพและการพัฒนาที่เจริญรุ่งเรืองของภูมิภาคและโลก
นายกฯจีนและเวียดนาม ยังแลกเปลี่ยนความคิดเห็นที่จริงใจและตรงไปตรงมา ของ “ข้อตกลงพื้นฐานที่เป็นแนวทางในการยุติปัญหาทางทะเลของเวียดนามและจีน” ตามหลักกฎหมายระดับชาติ และนานาชาติ ปรับใช้กลไกการเจรจาในประเด็นทางทะเล อย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อไม่ให้ปัญหาทะเล กระทบต่อความไว้วางใจทางการเมืองระหว่างทั้งสองฝ่าย และกระทบต่อความรู้สึกและความไว้วางใจของประชาชนทั้งสองประเทศ
หากมองในเชิงยุทธศาสตร์ จีนสามารถเอื้อประโยชน์ให้กับเวียดนามได้มาก ในฐานะบ้านใกล้เรือนเคียง โดยเฉพาะในด้านการค้า การลงทุน เทคโนโลยี ทั้งคู่ต่างเป็นคู่ค้าอันดับหนึ่งของกันและกันในอาเซียน ในเวลาเดียวกัน เวียดนามก็พยายามสร้างสมดุลระหว่างสองขั้วมหาอำนาจ แต่ด้วยรากฐานทางวัฒนธรรม รูปแบบการเมืองการปกครอง ที่คล้ายคลึงกัน ทำให้ท่าทีความสัมพันธ์ของเวียดนามกับจีน ดูจะมีน้ำหนักมากกว่ามหาอำนาจฝั่งตะวันตก
